Nie jestem amatorem dużych schronisk, jednak to jest szczególnie godne polecenia. Może dla niektórych nie ma klimatu, zwłaszcza jak jest dużo ludzi i gwarno, ale wystarczy rankiem przy herbacie, kawie spojrzeć przez okno w jadalni i można się całkowicie zanurzyć w pięknie.
Pierwsze schronisko pod Turbaczem zbudowano w latach 1924-25 na polanie Wisielakówka wg projektu Karola Stryjeńskiego.
Zapotrzebowanie na schronisko było duże, świadczy o tym ilość noclegów – w tym obiekcie w samym 1930 r. spało 2490 osób. Lata 30-te to okres budowy nowych obiektów w Gorcach: na Starych Wierchach, Lubaniu i Turbaczu. Schronisko na Wisielakówce spłonęło w 1933 r. ponoć podpalone przez kłusowników. Jednak już w 1934-36 powstaje z inicjatywy PTT Nowy Targ nowy obiekt którego historia jest już mocno związana z wydarzeniami II wojny światowej. Nowy obiekt powstaje w nowym miejscu na polanie Wolnica wg. projetktu Wimmerów i przewyższa poprzednika masywną budową z kamienia, co zostało zresztą wykorzystane przy trzecim schronisku. Niezmiernie ciekawym jest fakt istnienia linii telefonicznej łączącej schronisko z domem ówczesnych włodarzy obiektu rodziny Batkiewiczów (ich dom znajdował się na Kowańcu w Nowym Targu.) Dawało to możliwość lepszej komunikacji w czasie okupacji, zwłaszcza partyzantom tak licznie skupionym w okolicznych lasach. Jednak przyszło lato roku 1943, Niemcy znaleźli linię telefoniczną. Aniela Batkiewicz została wywieziona do obozu w Oświęcimiu a Michalina Batkiewicz musiała się ukryć. Od tego momentu schronisko jeszcze przez krótki czas prowadził Kazimierz Musil-Tarłowski, jednak już jesienią zostało ono spalone przez partyzantów.
Nowy obiekt powstał wg. projektu inż. Anny Górskiej w latach 1953-58. Obok Schroniska znajduje się Ośrodek Kultury Turystyki Górskiej PTTK. Gdy będziecie przechodzić przez Halę Długą spójrzcie na niepozorny krzyż, to miejsce śmierci Albiny Białoń, która biegła ostrzec partyzantów przed Niemcami.
Anna Mikołajczyk Szarek- przewodnik, rękodzielnik
fot. Grzegorz Szarek, internet (www.kulturowygosciniec.pl, www.mapa.targeo.pl )